Ubuntu මෙහෙයුම් පද්ධතිය සහ දෘඩාංග තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ ක්‍රම: GUI සහ කමාන්ඩ්-ලයින් මාර්ගෝපදේශය ආරම්භකයන් සඳහා

1. හැඳින්වීම

ඔබේ Ubuntu OS පරීක්ෂා කිරීමේ අවශ්‍යතාවය

Ubuntu යනු බොහෝ පරිශීලකයන් විසින් කැමති Linux බෙදාහැරීමකි.
කෙසේ වෙතත්, ඔබේ පද්ධති තොරතුරු හෝ OS අනුවාදය නිවැරදිව නොදැන සිටිනවා නම්, පහත සඳහන් ගැටළු මතුවිය හැකිය:

• ඔබ ස්ථාපනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වන මෘදුකාංගය ඔබේ වත්මන් OS අනුවාදයට අනුකූල නොවිය හැකිය.
• ඔබේ OS අධි-සහාය අවසන් දිනයට පත් වී ඇති නිසා, ආරක්ෂාත්මක අවදානම් වැඩි වේ.
• දෘඪකාංග හෝ පරිසර උපාංග නිසි ලෙස ක්‍රියා නොකළ හැකිය.

එවැනි ගැටළු වලින් වැළැක්වීමට, ඔබේ Ubuntu OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

මෙම ලිපියෙන් ඔබ ඉගෙන ගන්නා දේ

මෙම ලිපිය Ubuntu හි OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ ප්‍රායෝගික ක්‍රම විස්තර කරයි.
ආරම්භකයන්ට පහසු වීමට, GUI (Graphical User Interface) සහ command‑line ක්‍රම දෙකම පැහැදිලිව පැහැදිලි කර ඇත. තවද, ඔබ ලබා ගන්නා තොරතුරු මත පදනම්ව ඉදිරි පියවර සඳහා නිර්දේශිත ක්‍රියාමාර්ගද ඉදිරිපත් කරමු.

ඊළඟ කොටස තුළ, GUI භාවිතයෙන් Ubuntu OS විස්තර පරීක්ෂා කිරීමේ ක්‍රමය ආරම්භ කරමු.

2. GUI භාවිතයෙන් Ubuntu OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ ක්‍රමය

GUI එකේ පහසුව

Ubuntu GUI (Graphical User Interface) ආරම්භකයන්ට පද්ධති විස්තර පහසුවෙන් බැලීමට ඉඩ සලසයි. කිසිදු විධානයක් අවශ්‍ය නොවන බැවින්, කේත ලිවීමේ පළපුරුද්ද නොමැති පරිශීලකයන්ටද එය භාවිතා කළ හැකිය.

පියවර‑පියවර උපදෙස්

Ubuntu ඩෙස්ක්ටොප් පරිසරය භාවිතයෙන් OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ විස්තරාත්මක පියවර පහත දැක්වේ.

1. සැකසුම් මෙනුව විවෘත කරන්න

• Ubuntu ඩෙස්ක්ටොප් තිරයේ ඉහල‑දකුණු කෙළවරේ ඇති “System Menu” (ගියර් අයිකනය) ක්ලික් කරන්න.
• පතන මෙනුවෙන් “Settings” තෝරන්න.

1. “About” කොටස සොයා ගන්න

• Settings කවුළුව විවෘත වූ පසු, වම් පාර්ශවයේ “About” හෝ “Details” ක්ලික් කරන්න. (Ubuntu අනුවාදය හෝ ඩෙස්ක්ටොප් පරිසරය අනුව නාමය වෙනස් විය හැකිය.)

1. පද්ධති තොරතුරු සමාලෝචනය කරන්න

• “About” කොටස පහත සඳහන් තොරතුරු පෙන්වයි: wp:list /wp:list

  • OS අනුවාදය (උදා: Ubuntu 22.04 LTS)
  • පද්ධති ව්‍යුහය (උදා: 64-bit)
  • මතක ප්‍රමාණය, CPU වර්ගය වැනි දෘඪකාංග විස්තර

විවිධ ඩෙස්ක්ටොප් පරිසරයන් පිළිබඳ සටහන

Ubuntu හි GNOME, KDE Plasma, Xfce වැනි විවිධ ඩෙස්ක්ටොප් පරිසර ඇත.
කොටස් කිහිපයක් වෙනස් විය හැකි බැවින්, පහත විස්තර වෙත අවධානය යොමු කරන්න:

• GNOME: සියලු පද්ධති තොරතුරු “Settings” → “About” යටතේ ඇත.
• KDE Plasma: “System Settings” → “System Information” පරීක්ෂා කරන්න.
• Xfce: “Settings Manager” → “System” යටතේ බලන්න.

GUI මගින් තොරතුරු සොයා ගැනීමට නොහැකි නම් කළ යුතු දේ

“About” කොටස සොයා ගැනීමට නොහැකි නම්, පහත පියවර අනුගමනය කරන්න:

1. Settings සෙවුම් තීරුවේ “About” හෝ “Details” යන වචන ඇතුළත් කරන්න.
2. ඔබ පරණ Ubuntu අනුවාදයක් භාවිතා කරන්නේ නම්, ඊළඟ කොටස වෙත යාමෙන් command‑line විකල්ප භාවිතා කරන්න.

3. Command Line මගින් Ubuntu OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ ක්‍රමය

Command Line භාවිතයේ වාසි

Ubuntu Terminal භාවිතා කිරීමෙන් GUI නොමැති අවස්ථාවල හෝ දුරස්ථ සේවාදායක කළමනාකරණය කිරීමේදී පද්ධති විස්තර ඉක්මනින් ලබා ගත හැකිය. GUI තුළ නොපෙනෙන විස්තර කිහිපයක් මෙහිදී පෙන්වයි.

OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමේ මූලික විධාන

1. lsb_release -a විධානය

• සාරාංශය: Ubuntu අනුවාද තොරතුරු ලබා ගැනීමට භාවිතා කරන සාමාන්‍යතම විධානය.
• උදාහරණය: bash lsb_release -a
• ආදර්ශ ප්‍රතිඵලය: Distributor ID: Ubuntu Description: Ubuntu 22.04.1 LTS Release: 22.04 Codename: jammy

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • “Description” යනු විස්තරාත්මක OS තොරතුරු පෙන්වයි.
  • “Release” සහ “Codename” අනුවාද කළමනාකරණයට උපකාරී වේ.

1. cat /etc/os-release විධානය

• සාරාංශය: OS විස්තර සෘජුවම වින්‍යාස ගොනුවෙන් කියවයි.
• උදාහරණය: bash cat /etc/os-release
• ආදර්ශ ප්‍රතිඵලය: NAME="Ubuntu" VERSION="22.04.1 LTS (Jammy Jellyfish)" ID=ubuntu VERSION_ID="22.04"

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • “NAME” සහ “VERSION” ක්ෂේත්‍රය OS විස්තර පෙන්වයි.

1. uname -a විධානය

• සාරාංශය: කර්නල් අනුවාදය සහ පද්ධති ව්‍යුහය ලබා ගනී.
• උදාහරණය: bash uname -a
• උදාහරණ ප්‍රතිඵලය: Linux ubuntu-desktop 5.15.0-50-generic #56~20.04.1-Ubuntu SMP Fri Sep 30 11:21:37 UTC 2022 x86_64 GNU/Linux

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • කර්නල් අනුවාදය (උදා: 5.15.0-50) සහ ව්‍යුහය (උදා: x86_64) පෙන්වයි.

ප්‍රයෝජනවත් කෙටි විධාන

• lsb_release -d විධානය
• “Description” ක්ෂේත්‍රය පමණක් පෙන්වයි.
• උදාහරණය: bash lsb_release -d
• උදාහරණ ප්‍රතිඵලය: Description: Ubuntu 22.04.1 LTS

විධාන රේඛා අවධානම්

• විධානයක් සොයාගත නොහැකි නම්:
• Ubuntu විධානයක් අඩු බව පෙන්වන්නේ නම්, අවශ්‍ය පැකේජය ස්ථාපනය කරන්න: bash sudo apt update sudo apt install lsb-release
• සමහර විධාන සඳහා sudo අධිකාරි අවශ්‍ය වේ:
• කීප විධාන සඳහා පරිපාලක අයිතිවාසිකම් අවශ්‍ය විය හැක.

4. දෘඪාංග තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම

දෘඪාංග තොරතුරු වැදගත් වීමේ හේතු

Ubuntu OS විස්තර පරීක්ෂා කරන විට, CPU, GPU, සහ තැටි ඉඩ වැනි දෘඪාංග සම්පත් තේරුම් ගැනීමද සමාන ලෙස වැදගත් වේ. මෙම තොරතුරු පහත අවස්ථා වලදී ප්‍රයෝජනවත් වේ:

• පද්ධතියේ කාර්ය සාධනය අනුකූල කිරීම
• මෘදුකාංගය ස්ථාපන අවශ්‍යතා පුරවා ඇති බව සහතික කිරීම
• දෘඪාංග-සම්බන්ධ ගැටළු හඳුනා ගැනීම

දෘඪාංග විස්තර ලබා ගැනීම සඳහා මූලික විධාන

1. CPU තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම: lscpu

• සාරාංශය: CPU විස්තර විස්තරාත්මකව පෙන්වයි.
• උදාහරණය: bash lscpu
• උදාහරණ ප්‍රතිඵලය: Architecture: x86_64 CPU(s): 4 Model name: Intel(R) Core(TM) i5-8250U CPU @ 1.60GHz

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • “Architecture” CPU ව්‍යුහය පෙන්වයි.
  • “Model name” ප්‍රොසෙසරය හඳුන්වයි.
  • “CPU(s)” ලබා ගත හැකි මූලික (කෝර්) ගණන පෙන්වයි.

1. GPU තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම: lspci | grep -i vga

• සාරාංශය: GPU කොම්පොනන්ට් විස්තර ලබා ගනී.
• උදාහරණය: bash lspci | grep -i vga
• උදාහරණ ප්‍රතිඵලය: 00:02.0 VGA compatible controller: Intel Corporation UHD Graphics 620

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • GPU වර්ගය සහ සැපයුම්කරු හඳුන්වයි.

1. තැටි ධාරිතාව පරීක්ෂා කිරීම: df -h

• සාරාංශය: තැටි භාවිතය මනුෂ්‍ය-කැමති ආකාරයෙන් පෙන්වයි.
• උදාහරණය: bash df -h
• උදාහරණ ප්‍රතිඵලය: Filesystem Size Used Avail Use% Mounted on /dev/sda1 100G 30G 70G 30% /

• විස්තරය: wp:list /wp:list

  • “Size” මුළු තැටි ධාරිතාව පෙන්වයි.
  • “Used” සහ “Avail” තැටි භාවිතය සහ ලබා ගත හැකි ඉඩ පෙන්වයි.

දෘඪාංග තොරතුරු යෙදීමේ ක්‍රම

දෘඪාංග විස්තර පරීක්ෂා කිරීමෙන් පසු, ඔබට ඒවා පහත පරිදි භාවිතා කළ හැක:

• කාර්ය සාධන අනුකූල කිරීම: සම්පත් බාධා හඳුනාගෙන දෘඪාංග නවීකරණ සැලසුම් කරන්න.
• දෝෂ නිරාකරණය: CPU සහ GPU තොරතුරු භාවිතා කර අනපේක්ෂිත හැසිරීම් හඳුනා ගන්න.
• පද්ධති යාවත්කාලීන කිරීම් සඳහා සූදානම් වීම: ඔබේ දෘඪාංග OS අවශ්‍යතා පුරවා ඇතිදැයි තහවුරු කරන්න.

විධාන ක්‍රියාත්මක කිරීමේ සටහන්

• තොරතුරු නිරවද්‍යතාවය: සමහර ප්‍රතිඵල පද්ධති සැකසුම් අනුව වෙනස් විය හැක.
• අවසර: සමහර දෘඪාංග තොරතුරු පරිපාලක අයිතිවාසිකම් අවශ්‍ය විය හැක.

5. පද්ධති තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමෙන් පසු කළ යුතු දේ

තහවුරු කළ OS විස්තර මත ඔබ කළ යුතු කාර්යයන්

Ubuntu OS සහ දෘඪාංග විස්තර තහවුරු කිරීමෙන් පසු, ඔබේ පද්ධතිය අනුකූල කර ගැටළු වැළැක්වීමට ඒවා භාවිතා කරන්න. මෙම කොටස ප්‍රායෝගික උදාහරණ ඉදිරිපත් කරයි.

1. පැකේජ යාවත්කාලීන කිරීම සහ කළමනාකරණය

• සාරාංශය: ඔබේ OS අනුවාදය හඳුනාගත් පසු, ආරක්ෂක අවදානම් අඩු කිරීම සඳහා යාවත්කාලීන කිරීම් ක්‍රියාත්මක කරන්න.
• පියවරයන්:

1. ටර්මිනලය විවෘත කර පැකේජ ලැයිස්තුව යාවත්කාලීන කරන්න. bash sudo apt update
2. පද්ධතිය නවීකරණය කරන්න. bash sudo apt upgrade
3. පරණ පැකේජ සහ අවශ්‍ය නොවන ගොනු ඉවත් කරන්න. bash sudo apt autoremove

• ඉඟිය: ඔබ LTS අනුවාදයක් භාවිතා කරන්නේ නම්, ස්ථායීත්වය සැලකිල්ලට ගනිමින් යාවත්කාලීන සැලසුම් කරන්න.

2. සහය තත්ත්වය පරීක්ෂා කිරීම සහ OS නවීකරණය

• සාරාංශය: සහය අවසන් වීමට පෙර ඔබේ OS නවීකරණය කර ගන්න, දුර්වලතා වලින් වැළැක්වීමට.
• පියවරයන්:

1. වත්මන් OS සහය තත්ත්වය පරීක්ෂා කරන්න. wp:list /wp:list

   • Ubuntu හි නිල වෙබ් අඩවිය හරහා තහවුරු කරන්න හෝ ධාවනය කරන්න: bash ubuntu-support-status 2. නවතම LTS අනුවාදයට යාවත්කාලීන කිරීමට සූදානම් වන්න. bash sudo do-release-upgrade

• සටහන: යාවත්කාලීන කිරීමට පෙර ඔබේ පද්ධතිය සැමවිටම බැක්අප් කරගන්න.

3. දෘඩාංග අවශ්‍යතා තහවුරු කර අවශ්‍ය නම් යාවත්කාලීන කරන්න

• දළ විශ්ලේෂණය: යාවත්කාලීන අවශ්‍යදැයි ඇගයීමට දෘඩාංග විස්තර භාවිතා කරන්න.
• පියවරන්:

1. CPU: බරපතළ යෙදුම් ධාවනය කිරීමට පෙර කොර ගණන සහ වේගය පරීක්ෂා කරන්න.

2. Memory: භාවිතය ඉහළ නම් RAM එකක් එක් කරන්න. wp:list /wp:list

   • වත්මන් මතක භාවිතය පරීක්ෂා කරන්න: bash free -h 3. Storage: ඉඩ ප්‍රමාණය අඩු නම් තැටි විස්තාරණය කරන්න හෝ ප්‍රතිස්ථාපනය කරන්න.

4. පද්ධතිය බැක්අප් කිරීම

• දළ විශ්ලේෂණය: OS අනුවාදය සහ වින්‍යාසය තහවුරු කිරීමෙන් පසු පද්ධතියේ බැක්අප් එකක් සාදන්න.
• පියවරන්:

1. ටර්මිනලය හරහා බැක්අප් මෙවලමක් ස්ථාපනය කරන්න. bash sudo apt install timeshift
2. Timeshift භාවිතයෙන් සම්පූර්ණ පද්ධතියේ ස්නැප්ෂොට් එකක් සාදන්න.
3. බැක්අප් ගොනු බාහිර හෝ වලාකුළු ගබඩා මත සුරකින්න.

5. මෘදුකාංග අනුකූලතාව පරීක්ෂා කිරීම

• දළ විශ්ලේෂණය: ස්ථාපනයට පෙර මෘදුකාංග අනුකූලතාව තහවුරු කරන්න.

• උදාහරණ:

• Docker හෝ සංවර්ධන මෙවලම් සඳහා නිවැරදි Ubuntu අනුවාද තහවුරු කරන්න.

• නිල ලේඛන වල නිර්දේශිත OS අනුවාද පරීක්ෂා කරන්න.

6. FAQ (නිතර අසන ප්‍රශ්න)

Q1: ටර්මිනලය “command not found” ලෙස පෙන්වයි. මට මොකක් කරන්නද?

• පිළිතුර: කමාන්ඩ් එක “not found” ලෙස පෙන්වන්නේ නම්, අවශ්‍ය පැකේජ ස්ථාපනය කර නොමැති විය හැක. පහත පියවර අනුගමනය කරන්න.

1. පැකේජ ලැයිස්තුව යාවත්කාලීන කරන්න. bash sudo apt update
2. අවශ්‍ය පැකේජ (උදා: lsb_release සඳහා) ස්ථාපනය කරන්න. bash sudo apt install lsb-release මෙය ගැටලුව විසඳන්නේ නැත්නම්, කමාන්ඩ් අක්ෂරලේඛනය දෙවරක් පරීක්ෂා කරන්න.

Q2: මෙම ක්‍රම පරණ Ubuntu අනුවාද වලද භාවිතා කළ හැද?

• පිළිතුර: ඔව්, lsb_release -a සහ cat /etc/os-release වැනි මූලික කමාන්ඩ් බොහෝ Ubuntu අනුවාද වල ක්‍රියා කරයි. එහෙත්, GUI මෙනු ලේබල් අනුවාද සහ ඩෙස්ක්ටොප් පරිසර අනුව වෙනස් විය හැක, එබැවින් GUI නාවිකරණය පැහැදිලි නොවන්නේ නම් කමාන්ඩ් ලයින් භාවිතා කරන්න.

Q3: OS තොරතුරු තහවුරු කිරීමෙන් පසු ඒවා කෙසේ භාවිතා කළ හැකිද?

• පිළිතුර: OS විස්තර පහත පරිදි භාවිතා කරන්න:

• පැකේජ යාවත්කාලීන: ඔබේ අනුවාදයට අදාල යාවත්කාලීන අයදුම් කරන්න.

• පද්ධති යාවත්කාලීන: වත්මන් සහය අවසන් වූවා නම් නවතම LTS අනුවාදයට යන්න.
• මෘදුකාංග අනුකූලතාව: යෙදුම් ස්ථාපනයට පෙර අනුවාද සහය පරීක්ෂා කරන්න.

Q4: GUI තුළ “About” කොටස සොයාගත නොහැක. දැන් මොකද කරන්න?

• පිළිතුර: පහත පියවර අනුගමනය කරන්න:

1. සෙවුම් තීරුව භාවිතා කරන්න: Settings සෙවුම් කොටසේ “About” යොදන්න.
2. ඔබේ ඩෙස්ක්ටොප් පරිසරය පරීක්ෂා කරන්න: KDE Plasma හෝ Xfce වැනි පරිසරවල “System Information” වැනි වෙනත් නාමයක් භාවිතා කරනු ඇත.
3. ටර්මිනලය භාවිතා කරන්න: ධාවනය කරන්න: bash lsb_release -a

Q5: OS හෝ දෘඩාංග තොරතුරු අහඹු ලෙස වෙනස් කිරීමේ අවදානමක් තිබේද?

• පිළිතුර: මෙහි සඳහන් කමාන්ඩ් පමණක් තොරතුරු “කියවීම” සඳහා වන අතර පද්ධතිය වෙනස් නොකරයි. ඒවා භාවිතා කිරීම ආරක්ෂිතයි. මකා දමන හෝ වින්‍යාස වෙනස් කරන කමාන්ඩ් වලින් වළකින්න.

7. නිගමනය

Ubuntu OS තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම පහසු සහ අත්‍යවශ්‍යයි

OS අනුවාදය සහ පද්ධති විස්තර තහවුරු කිරීම Ubuntu ආරක්ෂිතව සහ කාර්යක්ෂමව භාවිතා කිරීමේ මූලික ක්‍රියාවලියකි. එය පහත කාර්යයන් සඳහා වැදගත් වේ:

• මෘදුකාංග අනුකූලතාව තහවුරු කිරීම
• කාලය ඉක්මවා ගිය සහය නිසා ඇතිවන අවදානම් වලින් වැළැක්වීම
• සමස්ත දෘඩාංග සහ පද්ධති කාර්යක්ෂමතාව වැඩිදියුණු කිරීම

මෙම ලිපියෙන් ප්‍රධාන ග්‍රහණයන්

1. GUI හරහා පරීක්ෂා කිරීම:

• Settings මෙනුවේ “About” කොටස තුළ OS විස්තර පහසුවෙන් දැකගත හැක.

1. කමාන්ඩ් ලයින් හරහා පරීක්ෂා කිරීම:

• lsb_release -a සහ cat /etc/os-release භාවිතයෙන් අනුවාද සහ ව්‍යුහ විස්තර ඉක්මනින් ලබාගත හැක.
• දුරස්ථ පද්ධති හෝ සේවාදායක කළමනාකරණය කිරීමේදී කමාන්ඩ් ලයින් විශේෂයෙන් ප්‍රයෝජනවත් වේ.

1. දෘඩාංග තොරතුරු:

• CPU සහ GPU විස්තර අනුව කාර්යක්ෂමතාව වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා lscpu සහ lspci භාවිතා කරන්න.

1. තහවුරු කිරීමෙන් පසු ක්‍රියාමාර්ග:

• යාවත්කාලීන අයදුම් කරන්න, අනුකූලතාව තහවුරු කරන්න, සහ අවශ්‍ය නම් OS හෝ දෘඩාංග යාවත්කාලීන සැලසුම් කරන්න.

ඊළඟ පියවර

මෙම මාර්ගෝපදේශය අනුව පහත කර බලන්න:

• OS සහ දෘඩාංග තොරතුරු භාවිතා කර ඔබේ පද්ධතිය උත්සාහ කර හෝ සුදුසු කරගන්න.
• ආරක්ෂිත පරිසරයක් පවත්වා ගැනීමට පද්ධති විස්තර නිතර සමාලෝචනය කරන්න.
• ඔබට වැඩි තොරතුරු අවශ්‍ය නම් නිල ලේඛන හෝ අන්තර්ජාල ප්‍රජා සමඟ උපදෙස් ලබා ගන්න.

ආරක්ෂිත සහ කාර්යක්ෂම Ubuntu අත්දැකීමක් ලබා ගැනීමට, පද්ධති විස්තර තහවුරු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ඔබේ දැනුම ක්‍රියාත්මක කර, මෘදු Ubuntu වැඩපිළිවෙළක් රසවිඳින්න.